شکر قدرت

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «بلاغ» نیز روشن است که شکر، تنها شکر زبانی نیست، بلکه باید با عمل مناسبی شکر نعمت را به جا آورد؛ آن کس که خدا اموال و ثروت فراوانی به او داده، شکرش این است که دیگران را نیز در آن سهیم کند و آن کس که خدا مقامی به او بخشیده، شکرش این است که به وسیله آن مشکلات نیازمندان را حل کند.

در مورد پیروزی بر دشمن، بهترین شکر آن عفو و گذشت است همان‌گونه که امام (علیه‌السلام) در این‌جا می‌فرماید: «هنگامی که بر دشمنت پیروز شدی، عفو را شکرانه این پیروزی قرار ده»؛
(إِذَا قَدَرْتَ عَلَى عَدُوِّکَ فَاجْعَلِ الْعَفْوَ عَنْهُ شُکْراً لِلْقُدْرَةِ عَلَيْهِ).

آری، عفو و گذشت، سیره کریمان است، و انتقام، روش لئیمان.

در تاریخ زندگی پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و امامان اهل بیت (علیهم‌السلام) جلوه‌های فراوانی از این مطلب دیده می‌شود. در جریان فتح مکه هنگامی که پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بر دشمنانی که یک عمر خون به دل او کرده بودند و یارانش را کشته و مثله کرده بودند پیروز شد، جمله تاریخی «اذْهَبُوا فَأَنْتُمُ الطُّلَقَاءُ» را فرمود و همه جنایت‌کاران را مورد عفو قرار داد و شعار «اَلْيَوْمَ يَوْمُ الْمَرْحَمَةِ؛ امروز روز بخشش است» در مکه طنین‌انداز شد.
توصیه‌های امام امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) درباره قاتلش «عبدالرحمان بن ملجم مرادی» نشان از گذشت کریمانه آن حضرت است و همچنین در جریان جنگ صفین بعد از آن که یارانش بر شریعه فرات مسلط شدند اجازه نداد به عنوان انتقام، آب را به روی آن‌ها ببندند، بلکه آب را برای همه آزاد کرد. فرزندان آن حضرت و امامان معصوم (علیهم‌السلام) نیز چنین بودند.

اضافه بر این، تبدیل انتقام به عفو اثر مهم اجتماعی دارد و آن این است که انتقام به صورت تصاعدی پیش می‌رود و دائماً قتل و کشتار و ناامنی می‌آفرینند و هرگز اجازه نمی‌دهد صلح و صفا و آرامشی در جامعه پدید آید، در حالی که عفو و گذشت به خشونت‌ها پایان می‌دهد و سبب آرامش جامعه است. بنابراین افزون بر این که عفو فضیلتی اخلاقی و مهم است، تدبیر پرارزش اجتماعی است.

لذا در حدیثی از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نقل شده که فرمود:

«أَلا أُخْبِرُکُمْ بِخَيْرِ خَلائِقِ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ؟ الْعَفْوُ عَمَّنْ ظَلَمَکَ وَ تَصِلُ مَنْ قَطَعَکَ وَ الْإِحْسَانُ إِلَى مَنْ أَسَاءَ إِلَيْکَ وَ إِعْطَاءُ مَنْ حَرَمَکَ»؛

آیا شما را از بهترین اخلاق دنیا و آخرت باخبر نکنم؟ عفو و گذشت از کسی که به تو ستم کرده و پیوند محبت با کسی که از تو بریده و نیکی به کسی که به تو بدی کرده و بخشیدن کسی که تو را محروم کرده است (این‌ها باارزش‌ترین اخلاق است).

و در حدیثی از امام امیرمؤمنان (علیه‌السلام) در غررالحکم آمده است «اَلْعَفْوُ تاجُ الْمَکارِمِ»؛ عفو تاج اخلاق والای انسانی است.

در حدیث دیگری از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌خوانیم «تَعَافُوا تَسْقُطُ الضَّغائِنُ بَيْنَکُمْ»؛ یکدیگر را عفو کنید تا کینه‌ها برچیده شود.

قرآن مجید نیز خطاب به مؤمنان می‌فرماید (وَلْيَعْفُوا وَلْيَصْفَحُوا أَلا تُحِبُّونَ أَنْ يَغْفِرَ اللّهُ لَكُمْ وَاللّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ) از آثار و برکات مهم عفو دشمنان و خطاکاران این است که در بسیاری از موارد ناگهان منقلب می‌شوند و عداوت آن‌ها تبدیل به دوستی صمیمانه می‌شود که تاریخ نمونه‌های فراوانی از آن را به یاد دارد.

البته این دستور یک استثنای مهم دارد و آن این که در آنجا که دشمن عفو را نشانه ضعف ببیند یا سبب جسارت و ادامه خصومت او شود، عفو کردن غلط و شبیه ترحم بر پلنگ تیزدندان است. در این گونه موارد هیچ کس عفو را فضیلت نمی‌شمرد، بلکه نوعی بی‌تدبیری و رضایت به ادامه خشونت محسوب می‌کند.

به همین دلیل در اجرای حدود اسلامی در جایی به قاضی اجازه عفو داده شده است که آثار توبه و صلاح در شخص جانی آشکار شود.

وَ قَالَ عَلَيهِ السِّلَامُ
إِذَا قَدَرْتَ عَلَى عَدُوِّکَ فَاجْعَلِ الْعَفْوَ عَنْهُ شُکْراً لِلْقُدْرَةِ عَلَيْهِ.

امام (عليه السلام) فرمود «هنگامى که بر دشمنت پيروز شدى عفو را شکرانه اين پيروزى قرار ده»

انتهای خبر/