بخشش کم

تعبیر «إنَّ الْحِرْمانَ أَقَلُّ مِنْهُ؛ محروم ساختن، از آن کمتر است» نوعی کنایه و تشبیه است، زیرا محروم کردن، قابل مقایسه با مقدار مالی که انسان می‌بخشد نیست تا بگوییم این از آن کمتر است. امام (علیه‌السلام) در واقع محروم کردن را نیز نوعی بخشش بسیار کم محسوب کرده که هر بخششی از آن بیشتر است.

در حدیثی از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌خوانیم: «هر کار نیکی صدقه‌ای محسوب می‌شود خواه به غنی باشد یا فقیر، بنابراین صدقه را ترک نکنید هر چند با نیمی از یک دانه‌ خرما باشد و خود را از آتش دوزخ دور دارید هر چند با نیمی از یک دانه‌ خرما باشد، زیرا خداوند متعال این صدقه‌ کوچک را برای صاحبش پرورش می‌دهد، همان‌گونه که شما بچه‌اسب یا بچه‌شتر خود را پرورش می‌دهید. و در روز قیامت پرورش‌یافته‌ آن را به او بازمی‌گرداند تا جایی که بزرگ‌تر از کوه عظیمی خواهد بود؛ کُلُّ مَعْرُوفٍ صَدَقَةٌ إِلَى غَنِیٍّ أَوْ فَقِیرٍ، فَتَصَدَّقُوا وَلَوْ بِشِقِّ تَمْرَةٍ، وَاتَّقُوا النَّارَ وَلَوْ بِشِقِّ تَمْرَةٍ، فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ یُرَبِّیهَا لِصَاحِبِهَا کَمَا یُرَبِّی أَحَدُکُمْ فُلُوَّهُ أَوْ فَصِیلَهُ، حَتَّى یُوَفِّیَهَا إِیَّاهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ حَتَّى تَکُونَ أَعْظَمَ مِنَ الْجَبَلِ الْعَظِیمِ.

در گفتار حکیمانه‌ ۴۲۲ تعبیر دیگری از همین موضوع مهم آمده است، می‌فرماید «افْعَلُوا الْخَیْرَ وَ لا تَحْقِرُوا مِنْهُ شَیْئاً»؛ کار نیک را انجام دهید و هیچ مقدار از آن را کم مشمارید.

مهم این است که انسان در انفاق خود، هر چند کم، اخلاص داشته باشد. این خلوص نیت، کم را بسیار و کوچک را بزرگ می‌کند. شاهد این سخن داستانی است که در شأن نزول آیه‌ ۷۹ سوره‌ توبه آمده است:
لشکر اسلام برای مقابله‌ احتمالی با دشمن در جنگ تبوک آماده می‌شد. پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله)

دستور به جمع‌آوری کمک‌های غذایی برای سربازان اسلام داد. هر کس به اندازه‌ی توانایی خود مقداری خرما به عنوان زکات یا تبرع به مسجد می‌آورد و کسانی که امکانات بیشتری داشتند مقدار فزون‌تری می‌آوردند.

کارگر مسلمانی به نام «ابوعقیل انصاری» نیز که از چاه‌های اطراف مدینه آب برای منازل می‌آورد و با مبلغ مختصری که از این کار دریافت می‌کرد هزینه‌ زندگی خانواده‌ خود را در حد پایین تأمین می‌کرد، به فکر کمک به ارتش اسلام افتاد و چون اندوخته‌ای نداشت گفت: یک شب را اضافه‌کار می‌کنم و درآمد آن را خدمت پیامبر می‌برم. محصول کار شبانه‌ او دو من خرما بود که یک من آن را برای خانواده‌ خود گذاشت و یک من را خدمت پیامبر آورد.

منافقانِ عیب‌جو هنگامی که دیدند ابوعقیل مشتی خرمای خشکیده در دامن ریخته خدمت پیامبر می‌آورد او را به باد مسخره و استهزا گرفتند و سخن‌ها گفتند. آیه‌ شریفه نازل شد، کار ابوعقیل را کاملاً ستود و استهزا‌کنندگان را به عذاب ألیم الهی تهدید کرد (الَّذِینَ یَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِینَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ فِی الصَّدَقَاتِ وَالَّذِینَ لَا یَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ فَیَسْخَرُونَ مِنْهُمْ سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ)؛ «کسانی که از صدقات مؤمنان اطاعت‌کار عیب‌جویی می‌کنند، و آن‌هایی را که جز به مقدار (ناچیز) توانایی‌شان دسترسی ندارند مسخره می‌نمایند، خدا آن‌ها را مسخره می‌کند (کیفر استهزا‌کنندگان را به آن‌ها می‌دهد) و برای آنان عذاب دردناکی است.»

ببخش مال و مترس از کسی که هر چه دهی
جزای آن به یکی ده ز دادگر یابی
البته گاه به هفت‌صد برابر و بیشتر می‌رسد

انتهای خبر/