عبدالمطلب؛ پایهگذار تربیت پیامبر (ص)
عبدالمطلب، با نام اصلی شیبه، فرزند هاشم بن عبدمناف و سلمی بنت عمرو، در یثرب به دنیا آمد و پس از مرگ پدر، در هفتسالگی به مکه آمد. او بهتدریج منصبهای مهمی چون سقايت و کلیدداری کعبه را بهدست گرفت و به «سید بطحاء» شهرت یافت. در دوران سیادت او، واقعه اصحاب فیل رخ داد؛ هنگامی که ابرهه با لشکری عظیم قصد تخریب کعبه را داشت، عبدالمطلب با آرامش و ایمان، تنها خواستار بازگرداندن شتران خود شد و کعبه را به خدا سپرد. این رفتار، نماد توکل و ایمان عمیق اوست.
نقش تربیتی در زندگی پیامبر (ص)
پس از وفات عبدالله و آمنه، عبدالمطلب سرپرستی نوهاش محمد (ص) را برعهده گرفت. او با محبت، احترام و توجه ویژه، پیامبر را در محیطی آمیخته با کرامت، صداقت و ایمان پرورش داد. گفتهاند که عبدالمطلب در کنار کعبه مینشست و اجازه نمیداد کسی جز محمد (ص) در جایگاه او بنشیند. این رفتار، نشانهای از شناخت مقام معنوی پیامبر و تربیت مبتنی بر عزت نفس و احترام است.
رحلت عبدالمطلب، در حالی که پیامبر تنها هشت سال داشت، پیامآور چندین آموزه تربیتی و اجتماعی است:
– تربیت در بستر کرامت و ایمان: عبدالمطلب با رفتارهای خود، پیامبر را با مفاهیم توکل، عزت، و مسئولیتپذیری آشنا ساخت. این تربیت، زمینهساز شخصیت پیامبری شد که در سختترین شرایط، کرامت انسانی را حفظ کرد.
– مدیریت بحران با آرامش و توکل: در واقعه اصحاب فیل، عبدالمطلب نشان داد که در برابر تهدیدهای بزرگ، آرامش و ایمان میتواند از هر سلاحی مؤثرتر باشد. این درس، برای رهبران و مربیان امروز نیز حیاتی است.
– پاسداری از سنتهای الهی: عبدالمطلب با احیای چاه زمزم و حفظ مناسک حج، نشان داد که حتی در دوران جاهلیت، میتوان حافظ ارزشهای الهی بود. او حلقه اتصال میان آیین ابراهیمی و بعثت محمدی است.
– شناخت استعدادهای الهی در کودکان: رفتار ویژه عبدالمطلب با محمد (ص) نشان میدهد که شناخت و پرورش استعدادهای معنوی در کودکان، نیازمند بصیرت، احترام و محبت است.
میراثی برای امروز
رحلت عبدالمطلب، اگرچه پایانی بر زندگی یک بزرگمرد بود، اما آغاز مرحلهای حساس در تربیت پیامبر و شکلگیری امت اسلامی بهشمار میآید. میراث او، نهتنها در تاریخ اسلام، بلکه در تربیت نسلهای آینده، مدیریت اجتماعی، و حفظ کرامت انسانی، همچنان زنده و الهامبخش است.
در دنیای امروز، که بحرانها، بیاعتمادی و بیهویتی در حال گسترشاند، بازخوانی زندگی عبدالمطلب، دعوتی است به بازگشت به ایمان، کرامت، و تربیت مبتنی بر محبت و بصیرت.
یادادشت: حجتالاسلام علی اکبر زارعیان کارشناس مسائل مذهبی