۲/۶ درجه تا بحران

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسانه بابل به نقل از «بلاغ» محسن قبادیان| گرمایش ۲/۶ درجه تنها یک پیش‌بینی نیست. اعلان وضعیت اضطراری برای سیاره است. اقیانوس‌ها کف‌آلود و بی‌قرار شده‌اند. جریان‌های عمیق که از پیش از تاریخ مسیرشان را می‌رفتند. حالا زمزمهٔ فروپاشی دارند. یخ‌ها عقب می‌نشینند. باران‌ها از جاهای همیشگی کوچ می‌کنند. و تقویم فصول به هم ریخته است. انگار زمین دارد نسخهٔ دیگری از خودش را بازنویسی می‌کند.

اما این روایت جهانی در ایران رنگ و بوی خاص‌تری دارد. ایران سرزمینی که همیشه میان آتش و عطش زیسته. اکنون در پیشانی بحران ایستاده است. رودهایی که به خط‌های خشک روی نقشه تبدیل شده‌اند. تالاب‌هایی که از آینهٔ آب به کاسهٔ غبار تغییر چهره داده‌اند. شهرهایی که تابستانشان به مسابقهٔ طاقت بدل شده. و زمستان‌هایی که نامشان مانده و سرمایشان رفته. اگر جهان در تب است ایران در دل کوره است.

ما در این جغرافیا بیش از بسیاری دیگر شاهدیم که تغییر اقلیم یک هشدار نظری نیست. یک تجربهٔ روزانه است. بوی خاک تشنه. نفس تنگ شهرها. بادهایی که غبار را مثل نامه‌های هشدار از کویر به شهر می‌رسانند. این‌ها زبان طبیعت است. زبانی که اگر نفهمیم مجبورمان خواهد کرد به سخت‌ترین شکل بفهمیم.

اما مسئله فقط طبیعت نیست. مسئله روایت انسان است. ما سال‌ها داستان تسخیر طبیعت را نوشتیم. اما امروز زمان آن رسیده که داستان همزیستی آگاهانه را آغاز کنیم. سه نسل پیش شاید می‌گفتند زمین بزرگ است چیزی نمی‌شود. اما امروز زمین می‌گوید من بزرگم اما پایان‌ناپذیر نیستم.

ایران نیز در این داستان جهانی نقشی ناگریز دارد. این سرزمین همیشه با کم‌آبی آشنا بوده. اما امروز این کم‌آبی نتیجهٔ هم‌زمانِ طبیعت و انتخاب‌های غلط انسانی است. اگر روزی رودخانه‌ها نعمت بودند امروز مدیریت آب مهم‌تر از خود آب شده است. اگر روزی باران کم بود امروز فرصت سازگاری کمتر شده است. و اگر روزی بحران‌ها پراکنده بودند امروز به‌هم‌پیوسته‌اند. آب خاک هوا اقتصاد امنیت مهاجرت همه یک زنجیرند.

با این حال امید خاموش نشده است. جهان هنوز فرصت دارد و ایران نیز. اما این فرصت فرصتِ آینده نیست. فرصت اکنون است. وقت آن رسیده که شهرهایمان را با طبیعت آشتی دهیم. اقتصادمان را با آینده هماهنگ کنیم. و آموزش را از کتاب به زندگی روزانه بیاوریم.

در نهایت بحران اقلیم تنها داستان تب زمین نیست. داستان بیداری وجدان بشر است. داستان اینکه اگر امروز دست به تغییر نبریم فردا مجبور به تحمل خواهیم شد. و اگر امروز نشنویم فردا مجبور به پاسخ‌گویی خواهیم بود. نه فقط گرمایش زمین بلکه گرمایش مسئولیت انسان. و برای ایران نه فقط خطر بلکه فرصتِ بازآفرینی آینده.

یادداشت: محسن قبادیان کارشناس مسائل فرهنگی اجتماعی و رسانه‌ای